Rodzice, często zadają pytanie typu, jak przebiegał dzień w żłobku, czy w przedszkolu? Otrzymują wtedy szereg informacji o swoim dziecku. Pytanie, jak je interpretować i czy są przydatne? Odpowiedź jest prosta, każda informacja dotycząca dziecka jest ważna i znacząca.
Dlaczego?
Bo pozwala ukazać obraz, jak czuje się i co przeżywa dziecko w otoczeniu innym, niż domowe. Pokazuje, w jaki sposób można udoskonalić rozwój dziecka, podążając np. za ramowym planem dnia placówki.
Jakie pytanie zadawać?
Padają pytania,takie jak: Czy moje dziecko bawi się z innymi dziećmi? Czy interesuje się innymi dziećmi? Czy jest agresywne podczas zabawy? Czy konkretne zachowanie podczas zabawy jest prawidłowe? Czy dziecko powinno się już bawić (samo, w grupie)?
Możemy wyodrębnić 10 stadiów rozwoju zabawy dziecka.
Pozwalają one przybliżyć rodzicom, czego mogą spodziewać się po swoich pociechach w danym wieku.
Jednocześnie pamiętajmy, że każde dziecko rozwija się indywidualnie i nie powinno się go sztywno porównywać z rówieśnikami.
Jak to wygląda od 4 miesiąca do pierwszego roku?
- I stadium. Trwa od 4 m. ż. Niemowlak ćwiczy schematy sensoryczno – motoryczne. W tym okresie dziecko czerpie przyjemność z odczuwania swojego własnego ciała.
- II stadium. Zaczyna się w 6 m. ż. Maluch zaczyna interesować się obiektami zewnętrznymi. Ćwiczy koordynację oko-ręka. Śledzi wzrokiem za poruszającą się zabawką. Potrafi samodzielnie bawić się nią, trzymając ją w dłoni.
- III stadium. Trwa od 8 m. ż. Ważnym osiągnięciem malucha na tym etapie jest zrozumienie stałości przedmiotu.
- IV stadium. Od 9-10 m. ż. Dziecko zaczyna naśladować ruchy dorosłego. Warto podejmować proste zabawy z pokazywaniem.
- V stadium. Od 12 m. ż. Niemowlak staje się świadomy, w jaki sposób należy korzystać z narzędzi, czyli przedmiotów codziennego użytku.
Kolejne stadia aż do 6 roku życia
- VI stadium.18 m. ż. Maluch spędza czas na manipulowaniu zabawkami oraz przedmiotami codziennego użytku. Należy pamiętać, szczególnie na tym etapie, że do prawidłowego rozwoju potrzeba dzieciom różnych bodźców.
- VII stadium.2 rok życia. Dzieci preferują zabawy konstrukcyjne, a dzięki nim ćwiczą sprawność manualną. Dzięki temu rozwijają się: precyzje ruchów, myślenie, wyobraźnia, uwaga, wytrwałość, systematyczność, umiejętność pokonywania przeszkód.
Maluchy w drugim roku życia jeszcze nie potrafią bawić się z rówieśnikami, nie umieją współpracować w zabawie, bawią się obok siebie, a nie ze sobą ( to tzw. zabawa równoległa).
W tym okresie pojawiają się zabawy manipulacyjne- specyficzne. Dzieci przekształcają przedmioty za pomocą ruchów manipulacyjnych, oddziałują na nie, używają do tego czasem narzędzi ( np. zabawa w piasku wiaderkiem i łopatką ). Są na tyle ważne, że pozwalają na ćwiczenie ruchów rąk, usprawniają motorykę ciała i pozytywnie wpływają na rozwój umysłowy małego dziecka.
- VIII stadium. 3 rok życia. Pojawiają się zabawy tematyczne. U 3-latków, podobnie jak u 2-latków widoczne są preferencje płciowe. Chłopcy wybierają zabawy przestrzenne, manipulują przedmiotami, wybierają męskie zajęcia, natomiast dziewczynki wolą zabawy, w których dominują zachowania opiekuńcze, ale także typowo kobiece, takie jak przebieranie się, czy czesanie.
- IX stadium. 4 rok życia. 4 latki w dalszym ciągu preferują zabawy tematyczne. Można zaobserwować odtwarzanie różnych zawodów.
- X stadium. 5-6 rok życia. Dzieci uczą się grać w zabawy z regułami słownymi. Od tej pory rozumieją polecenia i reguły wyrażone za pomocą słów, a nie tylko pokazu.
Zabawa jest jedną z najważniejszych aktywności w życiu dziecka. Jest procesem, dojrzewa wraz z dzieckiem i jego osiągnięciami. W sposób radosny i przyjemny dziecko dostrzega o wiele więcej, aniżeli skupione na konkretnym działaniu ukierunkowanym na osiągnięciu zamierzonego celu wyłącznie przez osobę dorosłą tj. rodzica, czy opiekuna.
Należałoby docenić zabawę i stworzyć dziecku zdrowe warunki do jej kultywowania. Zabawa jest bowiem kluczem do wszechstronnego rozwoju dziecka.